گازهای گلخانهای چیستند؟
گازهای گلخانهای گرما را در جو زمین نگه میدارند. عامل اصلی انتشار این گازها که ناشی از فعالیتهای انسانها است گاز دی اکسید کربن میباشد که به اندازه زیادی از سوخت سوختهای فسیلی تولید میشود.
این پروتکل گاز متان را نیز در بر میگیرد. این گاز عمدتا از فعالیتهای کشاورزی و اکسید نیترات که بیشتر از مصرف کودهای شیمیایی تولید میشود، حاصل میشود. سه گاز صنعتی نیز از جمله گازهای گلخانهای هستند.
پیمان کیوتو چیست؟
پیمان کیوتو قراردادی است که در سال ۱۹۹۷در کنفرانس سازمان ملل در شهر کیوتوی ژاپن مورد توافق دولتها قرار گرفت. هدف این پیمان آنست که میزان انتشار گازهای گلخانهای توسط کشورهای توسعه یافته، از سال ۲۰۰۸تا ،۲۰۱۲به دست کم پنج درصد کمتر از سطح این گازها در سال ۱۹۹۰برسد. در مجموع ۱۷۴کشور جهان این پیمان را تصویب کردهاند.
آیا پیمان کیوتو نخستین پیمان از این نوع است؟
دولتها در سال ۱۹۹۲در “اجلاس زمین” در شهر “ریودوژانیرو”ی برزیل توافق کردند که با مساله تغییرات اب و هوایی مقابله کنند. پیمان کیوتو به دنبال این نشست مورد توافق قرار گرفت.
آیا پیمان کیوتو از لحاظ قانونی الزامآور است؟
پیمان کیوتو از ۱۶فوریه سال ۲۰۰۵لازم الاجرا شد.
این پیمان نماینده ۶۱/۶درصد از کل گازهای گلخانهای منتشر شده توسط کشورهای توسعه یافته است.
آمریکا که بزرگترین منبع انتشار گازهای گلخانهای در جهان است، در سال ۲۰۰۱با این پیمان مخالفت کرد و اعلام داشت که اجرای آن بسیار پرهزینه است و کشورهای در حال توسعه را از دور نخست هدفهای تعیین شده تا ۲۰۱۲ مستثنی میکند که کار غلطی است.
پیمان کیوتو چگونه به اجرا در میآید؟
بر اساس این پیمان، کشورهایی که تا سال ۲۰۱۲نتوانند به اهداف این پیمان دست یابند باید علاوه بر این که انتشار گازهای گلخانهای خود را تا حدی که قبلا تعیین شده بود کاهش دهند، در دوره بعد که از سال ۲۰۱۳آغاز میشود، انتشار این گازها را ۳۰درصد دیگر کم کنند.
آیا همه کشورهای جهان باید تا پنج درصد از انتشار گازهای گلخانهای خود را کاهش دهند؟
خیر، براساس این اصل که کشورهای ثروتمندتر در زمینه انتشار گازهای گلخانهای بیشتر نقش دارند، تنها حدود ۳۶کشور نسبتا توسعهیافته با این اهداف برای سالهای ۲۰۰۸تا ۲۰۱۲موافقت کردهاند.
کشورها چگونه به پیمان کیوتو عمل میکنند؟
اتحادیه اروپا ژانویه سال ۲۰۰۵بازاری را ایجاد کرد که براساس آن برای حدود ۱۲هزار کارخانه و نیروگاه سهمیههایی برای انتشار دی اکسید کربن تعیین میشود.
در صورتیکه آنها از این سهمیه عدول کنند میتوانند سهمیه بیشتری را در این بازار خریداری کنند یا جریمه مالی بپردازند وچنانچه کمتر از این سهمیه گاز دی اکسید کربن منتشر کنند، میتوانند سهمیههای خود را بفروشند.
چه سازوکارهای دیگری در این پیمان وجود دارد ؟
کشورهای توسعه یافته میتوانند با تامین مالی فناوریهای پاک مانند انرژی خورشیدی درکشورهای فقیرتر، عدم دستیابی به اهداف خود را جبران کنند. یک راه دیگر برای این کار نیز سرمایهگذاری مشترک در کشورهای جمهوری سابق شوروی است.
منبع:سایت پزشکان بدون مرز http://www.pezeshk.us
ابراهیم ندرلو مدیر سایت
مهندسی بهداشت محیط و صنعتی- سایت موِژ